مدیریت تلفیقی آفات بهداشتی
(آشنایی، ارزیابی ریسک و کنترل مهمترین حشرات آفات بهداشتی و جوندگان در صنایع، کلان شهرها و …)
تألیف:
دکتر فاتح کریمیان (دکترای تخصصی حشرهشناسی پزشکی)
دکتر نیره چوبدار (دکترای تخصصی حشرهشناسی پزشکی)
از ديرباز مبارزه با بندپایان (بهویژه حشرات) و جوندگان به سبب ايجاد مزاحت براي انسان مورد توجه بوده است. این موجودات علاوه بر ایجاد مزاحمت، امكان انتقال عوامل بیماریزا و همهگیری بیماری را فراهم میکنند. همچنین در ارزیابی کمی سالانه، باعث خسارتهای عظیمی در تولید مواد غذایی، انبارهای شرکتهای داروسازی، هتلها (صنعت گردشگری) و… میشود ازاینرو کنترل آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
در کنترل آفات شیوه معمول و آسان استفاده از آفتکشهای شیمیایی و سمپاشی ابقائی است، اما باید به این نکته توجه نمود که بهکارگیری سموم و بقاء آنها در محیط علاوه بر اثرات مخرب زیست محیطی در طول زمان بر سلامت انسان نیز تأثیر خواهد داشت. بنابراین سمپاشی یکراه حل كامل برای كنترل آفات به شمار نمیآید. در استراتژی مدیریت تلفیقی آفات (IVM)از كاربرد حشره کش ها تنها به هنگام ضرورت و با شرط حداقل خسارات محیطی استفاده خواهد شد. به عبارتی دیگر مدیریت تلفیقی رویکردی جامع در راستای کنترل هوشمندانه آفات بر اساس مدیریت محیطزیست، موقعیت مکانی و جمعیت آفات و با حداقل وابستگی به سموم است. در این رویکرد بر استفاده هوشمندانه از شناخت اکولوژی و بیولوژی آفت، انجام چندین اقدام همزمان و البته با حداقل آسیب رساندن به محیطزیست، کنترل حشره و یا جونده محقق میشود. و سمپاشی حشره آفت به عنوان اخرین گام به کار گرفته می شود.
این کتاب علاوه بر مقدمهای بر مدیریت تلفیقی آفات و مروری کلی بر اصول آن، در بیان کوتاه و جامع مهمترین آفات همجوار انسان معرفیشده و مهمترین ویژگیهای اکولوژی و بیولوژی آنها شرح داده شده است. در ادامه جدیدترین رویکردها در کنترل بر اساس مدیریت تلفیقی در سطوح مختلف بیان گردیده است. همچنین بهطور خاص بر روشهای موجود در کنترل حشرات و جوندگان بر اساس استاندارهای وزارت بهداشت و سایر استانداردهای موجود (مانند GMP) در شرکتهای داروسازی، بیمارستانها، کارخانههای تولید مواد غذایی و صنایع بیانشده است.
این کتاب باهدف آشنایی کارشناسان در حیطههای بهداشت و سلامت (بهداشت عمومی، حشرهشناسی، بهداشت حرفهای، HSE، بیولوژی ناقلین و بهداشت محیط) با مسئولیت ایمنی و بهداشت در مراکز مختلف همچون کارخانههای داروسازی، بیمارستانها، شرکتهای صنعتی، پالایشگاهها، هتلها و…. تهیهشده است. در این کتاب راهنما از بیان مطالب تئوریک و تخصصی اجتناب گردیده و به ارائه اطلاعات عملی و اجرایی بسنده شده است. بنابراین گروه هدف با استفاده از رهنمودهای جامع و البته کاربردی آن میتواند بازرسی هوشمندانه و ارزیابی مؤثر و کارآمد در ارتباط با حشرات آفت و جوندگان داشته باشند. علاوه بر این در انتهای کتاب نمونهای از برگههای طراحیشده وجود دارد که میتواند به کارشناسان درزمینه اجرای برنامه کنترل هوشمندانه بر اساس مدیریت تلفیقی بسیار کمککننده باشد.
تألیف کتاب حاصل دانش تخصصی در رشته حشرهشناسی پزشکی، چاپ مقالات متعدد در نشریات بینالمللی و البته بهکارگیری جدیدترین روشهای کنترلی در دنیا همراه با تلفیق بیش از یک دهه مشاوره، فعالیت اجرایی و کاربرد مدیریت تلفیقی درزمینه کنترل حشرات آفت و جوندگان در مراکز مختلفی مانند شرکتهای داروسازی، بیمارستانها، هتلها، شرکتهای صنعتی و… است.
